Wzorcowanie (kalibracja) – definicja, znaczenie i różnice z innymi pojęciami

Wzorcowanie (kalibracja) to kluczowy proces w metrologii, który zapewnia dokładność pomiarów i wiarygodność wyników. Zgodnie z definicją zawartą w Międzynarodowym Słowniku Metrologii PKN-ISO/IEC Guide 99, wzorcowanie jest działaniem, które polega na ustaleniu zależności między odwzorowywanymi przez wzorzec pomiarowy wartościami wielkości i ich niepewnościami pomiaru, a odpowiadającymi im wskazaniami urządzenia pomiarowego, również z uwzględnieniem ich niepewności. W drugim kroku wykorzystuje się tę informację do określenia zależności pozwalającej uzyskać wynik pomiaru na podstawie wskazania urządzenia.

Efektem przeprowadzenia wzorcowania jest wydanie Świadectwa Wzorcowania, które zawiera symbol akredytacji oraz znak porozumienia ILAC (Międzynarodowego Porozumienia Akredytacyjnego Laboratoriów). Świadectwo to jest wystawiane w przypadku, gdy laboratorium podaje błąd pomiaru, co pozwala na bardziej precyzyjne określenie wyniku i poziomu niepewności.

Wzorcowanie a inne pojęcia

Wzorcowanie bywa mylone z innymi procesami, takimi jak adiustacja czy pomiar, które są często stosowane w kontekście układów pomiarowych, ale różnią się w swoim charakterze i celu.

Adiustacja

Adiustacja to zespół czynności mających na celu zapewnienie, że wartościom wielkości, które mają być mierzone, odpowiadają odpowiednie wskazania urządzenia pomiarowego. Adiustacja jest często wykonywana przed właściwym wzorcowaniem i ma na celu poprawienie ustawień urządzenia pomiarowego. Po przeprowadzeniu adiustacji układ pomiarowy zazwyczaj musi zostać poddany ponownemu wzorcowaniu, aby potwierdzić jego dokładność.

Pomiar

Pomiar to proces wyznaczenia jednej lub więcej wartości wielkości, które mogą być przypisane do określonego obiektu lub zjawiska w sposób wiarygodny, zgodnie z definicją zawartą w Międzynarodowym Słowniku Metrologii PKN-ISO/IEC Guide 99. Efektem pomiaru jest wydanie Świadectwa Pomiaru, które zawiera symbol akredytacji, ale nie zawiera błędu pomiaru, ponieważ laboratorium wykonujące pomiar nie podaje poziomu niepewności. W przypadku świadectw pomiarowych, np. w dziedzinie temperatury (19.01), Laboratorium Usługowo-Badawcze „BIOCHEMIK” Sp. z o.o. posiada akredytację do wydawania takich dokumentów.

Zastosowanie wzorcowania i pomiarów w kontekście bezpieczeństwa

Wzorcowanie i precyzyjne pomiary mają ogromne znaczenie w wielu dziedzinach, szczególnie tam, gdzie wymagane są wysokie standardy jakości i bezpieczeństwa. Przykładem zastosowania wzorcowania jest kontrola trzeźwości, szczególnie w kontekście prowadzenia pojazdów oraz bezpieczeństwa w pracy.

Bezpieczeństwo na drogach – Alkohol w organizmach kierowców stanowi poważne zagrożenie na drogach. Zgodnie z badaniami, alkohol uczestniczy w jednym na cztery wypadki śmiertelne w Europie. Już stężenie alkoholu we krwi na poziomie 0,8 promila zwiększa ryzyko wypadku prawie trzykrotnie w porównaniu do trzeźwych kierowców, a przy 1,1 promila ryzyko wzrasta sześciokrotnie. W związku z tym ważne jest, aby przed wsiadaniem za kierownicę sprawdzić stan trzeźwości przy pomocy odpowiednio skalibrowanych alkomatów, co pozwala uniknąć błędnych ocen sytuacji.

Pomiar alkoholu we krwi – Dokładność pomiaru alkoholu w organizmach kierowców i pracowników jest kluczowa. Wiele czynników, takich jak indywidualna budowa ciała, szybkość metabolizmu czy tolerancja na alkohol, wpływają na to, jak organizm reaguje na spożyty alkohol. Aby uzyskać rzetelny wynik i podjąć odpowiedzialną decyzję o zdolności do prowadzenia pojazdu, warto skorzystać z kalibrowanych urządzeń pomiarowych.

Bezpieczeństwo w pracy – W miejscach pracy, szczególnie w branżach wymagających wysokiej koncentracji i precyzji, kontrolowanie stanu trzeźwości pracowników jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa. Regularne badania alkomatami pomagają ograniczyć ryzyko wypadków związanych z nietrzeźwością. Badania te są wykonywane zgodnie z normami wzorcowania, aby zapewnić dokładność pomiarów.

Podsumowanie

Wzorcowanie jest istotnym procesem metrologicznym, który umożliwia dokładność pomiarów i zapewnia wiarygodność wyników w różnych dziedzinach, w tym w pomiarach alkoholu w organizmach ludzi. Dzięki wzorcowaniu możemy uzyskać precyzyjne wyniki, które pozwalają na podejmowanie odpowiedzialnych decyzji, szczególnie w kontekście bezpieczeństwa na drogach i w miejscach pracy. Proces ten nie należy mylić z adiustacją, która jest wstępnym etapem przygotowania urządzenia pomiarowego do wzorcowania. Przestrzeganie standardów metrologicznych zapewnia, że wyniki pomiarów są precyzyjne i zgodne z wymaganiami jakościowymi.

Czy wiesz, że?
Alkohol ma udział w jednym na cztery wypadki śmiertelne na drogach Europy. Pamiętaj, aby przed jazdą sprawdzić stan trzeźwości – bezpieczeństwo na drodze zaczyna się od dokładnego pomiaru.