Hałas i oświetlenie na stanowiskach pracy – Jakie branże powinny przeprowadzać badania?

Współczesne miejsce pracy to nie tylko przestrzeń, w której realizowane są zadania zawodowe, ale również środowisko, które może mieć znaczący wpływ na zdrowie, komfort i efektywność pracowników. Hałas oraz odpowiednie oświetlenie to dwa elementy, które w dużej mierze kształtują jakość pracy w wielu branżach. W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego te czynniki są tak istotne, jakie branże powinny przeprowadzać odpowiednie badania, oraz jakie normy i przepisy obowiązują w tym zakresie.

Hałas w miejscu pracy – Ryzyko zdrowotne

Hałas w miejscu pracy to problem, który dotyczy wielu różnych sektorów i branż. Zbyt duża ekspozycja na hałas może prowadzić do problemów zdrowotnych takich jak:

• Uszkodzenie słuchu (utrata słuchu, szumy uszne),
• Stres, zmęczenie, problemy z koncentracją,
• Zwiększone ryzyko chorób serca i układu krążenia,
• Zakłócenia snu, co może prowadzić do pogorszenia zdrowia psychicznego.

Według normy ISO 1999 (Ocena narażenia na hałas w miejscu pracy), ekspozycja na hałas powinna być ograniczona do poziomu, który nie przekracza dopuszczalnych wartości, określonych w normach krajowych i międzynarodowych. W Polsce normy te reguluje m.in. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bhp.

Branże narażone na hałas

Niektóre branże wymagają szczególnej uwagi w zakresie pomiarów hałasu. Są to:

1. Przemysł ciężki i wytwórczy – fabryki, hale produkcyjne, zakłady przemysłowe, gdzie maszyny emitują wysokie poziomy dźwięku.
2. Budownictwo – zwłaszcza w przypadku używania głośnych maszyn budowlanych.
3. Transport i logistyka – w tym transport drogowy, kolejowy i lotniczy, gdzie hałas generowany przez silniki, systemy wentylacyjne czy ruch pojazdów jest nieunikniony.
4. Elektryka i energetyka – w elektrowniach, stacjach transformacyjnych oraz na stanowiskach, gdzie używa się głośnych narzędzi.
5. Rolnictwo – maszyny rolnicze, takie jak ciągniki, kombajny czy sieczkarnie, również generują wysoki poziom hałasu.

W tych branżach ważne jest regularne monitorowanie hałasu, by zapewnić odpowiednie środki ochrony dla pracowników, takie jak nauszniki, osłony akustyczne czy zmiany w organizacji pracy.

Oświetlenie na stanowiskach pracy – Komfort i efektywność

Odpowiednie oświetlenie w miejscu pracy to kolejny kluczowy aspekt, który ma wpływ na zdrowie pracowników. Zbyt słabe lub zbyt silne światło, a także nieodpowiednia barwa światła mogą prowadzić do:

• Zmęczenia wzroku,
• Bólu głowy,
• Zmniejszonej koncentracji i wydajności pracy,
• Zwiększonego ryzyka wypadków.

Normy dotyczące oświetlenia są regulowane przez Polskie Normy oraz przepisy prawa, w tym Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Branże, w których oświetlenie ma kluczowe znaczenie

Branże, które powinny szczególnie dbać o prawidłowe oświetlenie na stanowiskach pracy, to:

1. Biura – długie godziny spędzane przy komputerach, wymagają odpowiedniego oświetlenia, które zmniejszy zmęczenie oczu i poprawi koncentrację.
2. Przemysł precyzyjny – w takich branżach jak elektronika, zegarmistrzostwo, jubilerstwo czy prace laboratoryjne, precyzyjne oświetlenie jest niezbędne do dokładności pracy.
3. Służba zdrowia – w placówkach medycznych, takich jak szpitale czy gabinety lekarskie, odpowiednie oświetlenie w salach operacyjnych czy przy stanowiskach diagnostycznych jest kluczowe dla bezpieczeństwa i komfortu pracy.
4. Handel i magazynowanie – w sklepach, magazynach czy halach produkcyjnych, gdzie pracownicy często muszą pracować w specyficznych warunkach oświetleniowych (np. przy układaniu towarów), odpowiednie światło jest niezbędne.
5. Transport i logistyka – w magazynach, halach przeładunkowych, portach czy na lotniskach, gdzie praca odbywa się często w zmiennych warunkach oświetleniowych.

Badania hałasu i oświetlenia – Jakie metody stosować?

Aby zapewnić bezpieczne i komfortowe warunki pracy, przedsiębiorstwa powinny regularnie przeprowadzać pomiary hałasu oraz analizować poziom oświetlenia. Pomiary te powinny być wykonywane przez specjalistów z zakresu bhp, którzy posiadają odpowiednie narzędzia i wiedzę.

1. Badania hałasu – przeprowadzane za pomocą mierników poziomu dźwięku, które pozwalają na określenie średniego poziomu hałasu oraz pomiarów impulsowych, które mogą występować przy np. pracy maszyn.
2. Badania oświetlenia – wykonywane za pomocą luxometrów, które mierzą natężenie światła w różnych częściach pomieszczenia oraz oceniają jakość oświetlenia (np. równomierność oświetlenia, jego barwę i kąt padania).

Podsumowanie

Hałas i oświetlenie to dwa z najważniejszych czynników, które wpływają na zdrowie i efektywność pracowników w różnych branżach. Przeprowadzanie regularnych badań i dostosowywanie środowiska pracy do obowiązujących norm to nie tylko obowiązek prawny, ale także inwestycja w dobrostan pracowników. Branże, które szczególnie powinny zwrócić uwagę na te kwestie, to przemysł, transport, służba zdrowia, handel czy biura. Tylko zapewniając odpowiednie warunki pracy, możemy liczyć na zadowolenie pracowników oraz wysoką efektywność ich pracy.

Źródła:

1. ISO 1999 – Ocena narażenia na hałas w miejscu pracy.
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650.
3. PN-EN 12464-1:2022-01 – Oświetlenie stanowisk pracy.